Ουράνια και Επίγεια Δικαιοσύνη
«Η παραβολή του πλούσιου και του Λαζάρου»
Σε εποχές σαν και τη δική μας, εποχές φτώχιας, αλλά και εξοργιστικής αδικίας, το να μιλήσουμε μόνο για μεταθανάτιες αμοιβές και τιμωρίες, αποτελεί πρόκληση, αλλά και δικαίωση της μομφής, που επί ενάμιση αιώνα τώρα αποδίδεται στη θρησκεία, ως «οπίου των λαών».
Αυτά ακριβώς σκεπτόμουν, διαβάζοντας την παραβολή του πλούσιου και του Λάζαρου, που θα διαβαστεί στους ναούς μας τη επόμενη Κυριακή. Και είναι μεγάλος ο κίνδυνος, εάν η συγκεκριμένη περικοπή δεν τοποθετηθεί στο ακριβές της πλαίσιο, να παρερμηνευθεί και να αποπροσανατολίσει.
Όντως, σε πρώτη ανάγνωση, ο πλούσιος έχει μόνον να φοβάται την μετά θάνατον τιμωρία. Παράλληλα, ο Λάζαρος μοιάζει να υπομένει την εξαθλίωση, στο όνομα μιας μετά θάνατον αναπαύσεώς του στην αγκαλιά του Αβραάμ. Εάν παραμείνουμε σ΄ αυτήν την προσέγγιση, οι αδικημένοι ακούν έναν θεό να τους καθησυχάζει, λέγοντας:
«Κουράγιο! Όπου να ΄ναι τελειώνουν τα βάσανά σας. Ο θάνατος θα σημάνει για σας την απόλαυση όσων στερηθήκατε».
Αντιλαμβάνεστε βέβαια, πως ένας τέτοιος Χριστιανισμός θα αποτελούσε το ιδεώδες στήριγμα κάθε συστήματος αδικίας και καταπίεσης. Το μήνυμα όμως αυτό δεν είναι επ΄ ουδενί συμβατό με το όραμα του καινούργιου κόσμου, που επαγγέλλεται ο Θεός. Όχι μόνο η επουράνια, αλλά εξίσου, αν όχι περισσότερο, η επίγεια δικαιοσύνη αναδεικνύεται ως αναγκαιότητα από τον Θεό. Η Παλαιά Διαθήκη, με τον λόγο τού προφήτη Ησαΐα είναι απόλυτη: «Δικαιοσύνην μάθετε οι ενοικούντες επί της γης» (26, 9). Το ίδιο ξεκάθαρος είναι και ο Χριστός στους μακαρισμούς Του: «Μακαριοι οι πεινωντες και διψώντες την δικαιοσύνην ότι αυτοί χορτασθήσονται» (Μτθ.5,6). Στην Εκκλησία όμως δεν αρκεί αυτό. Σε έναν κόσμο, όπου οι χθεσινοί αδικημένοι, μεταβάλλονται στους αυριανούς καταπιεστές, εκείνη αναζητά την έξοδο από τον φαύλο κύκλο, με την αγάπη ως το βασικό …πολιτικό της πρόγραμμα. Αγάπη, όχι ως ανοχή προς τον ισχυρό που αδικεί, αλλά ως ποιότητα λόγου και δράσης, που κάνει τον αδικημένο να αγωνίζεται για πανανθρώπινες αξίες αντί για το στενό ατομικό του συμφέρον και τον ισχυρό να απελευθερώνεται από τη δύναμή του και να συγκαταβαίνει προς τον συνάνθρωπο και αδελφό, αντί να κυριαρχείται από το αρπακτικό, που εγκατέστησε στην ανθρώπινη ψυχή η Πτώση.
Δεν είναι του κειμένου αυτού σκοπός να εξαντλήσει το θέμα της σχέσης του Χριστιανισμού με τους κοινωνικούς αγώνες για δικαιοσύνη, θέμα καίριο και άκρως επίκαιρο. Άλλωστε, αποτελεί αντικείμενο με πολλές Ελληνικές και διεθνείς βιβλιογραφικές πηγές. Στην δική μας περίπτωση, αρκεί να επισημάνουμε, πως δεν πρέπει να συνδέσουμε συνδέουμε επιπόλαια και επιφανειακά την σημερινή περικοπή με τις τρέχουσες οικονομικές και κοινωνικές εντάσεις. Η περικοπή έχει πνευματικό και όχι πολιτικό περιεχόμενο. Η σύνδεση αυτών των δύο πεδίων θα προκύψει αβίαστα σε ένα δεύτερο επίπεδο.
Πάντοτε, αλλά ιδιαίτερα στο σημερινό ανάγνωσμα, προαπαιτείτε μια εσωτερική… τακτοποίηση, πριν απευθυνθούμε στο ακροατήριό μας. Είναι πολύ δύσκολοι καιροί, για εύκολες και επιφανειακές προσεγγίσεις σε θέματα φτώχειας και αναλγησίας εκ μέρους των ισχυρών του καιρού μας. Μπροστά μας είναι πολύ πιθανόν να βρίσκονται νέοι άνθρωποι, που βιώνουν με επώδυνη αμεσότητα την ανέχεια και να έχουν ήδη οδηγηθεί σε μια εσωτερική αγανάκτηση και οργή. Ό,τι βγει σήμερα από το στόμα μας πρέπει να είναι δουλεμένο μέσα μας, μετριοπαθές, αλλά και ξεκάθαρο. Θα σου πρότεινα λοιπόν να αφιερώσεις λίγο χρόνο σε προσωπική επεξεργασία, ανατρέχοντας λίγο και στα αμέσως προηγούμενα της περικοπής. Νομίζω, πως το αποτέλεσμα θα σε ικανοποιήσει.